Algemeen:
De rechtspositie van woonboten en hun ligplaats is wat minder eenduidig dan die van vastgoed, het is vooral een eigendomsvraagstuk. Een huizenbezitter is eigenaar van het huis (de bakstenen) en meestal ook de grond waar deze aan vast zit. Een woonbooteigenaar is doorgaans wel eigenaar van de boot of ark, maar niet van ligplaats. Wel is hij gebruiker van de ligplaats. Over het algemeen gaat het gebruik prima, maar het wordt interessant bij bijvoorbeeld verkoop of als de eigenaar van de ligplaats deze wil opheffen. De vraag wat de rechtspositie precies is kan pas beantwoord worden als een van deze zaken zich daadwerkelijk aandient, woonboten-advocaat Cor Goudriaan houdt een uitgebreide blog bij waar hij heel veel aspecten bespreekt. Een goed begin voor het vinden van informatie is dit artikel: http://corgoudriaan.nl/rechtspositie-waterbewoners.html.
Willem III sluis en Sixhaven:
In dit gebied zijn alle arken en schepen waarschijnlijk in eigendom, de meesten zullen zelfs geregistreerd staan in het schepen kadaster. De grond en het water waarin de schepen liggen is in eigendom van de gemeente, onderstaande kadasterkaart laat de kadastrale indeling goed zien en bij navraag is de gemeente Amsterdam eigenaar.
Bestemmingsplan:
Op 12 maart 2014 is het bestemmingsplan Sixhaven vastgesteld door de deelraad Amsterdam Noord en de bedoeling dat dit plan voor tien jaar blijft gelden. Let op want het bestemmingsplan mag ten alle tijden door de gemeente of iemand anders aangepast worden, maar daar moet wel een inspraak en bezwaar procedure van een aantal weken doorlopen worden. Daarmee kan het bestemmingsplan alleen wijzigen als daar hele goede redenen voor zijn. Wat precies ‘goede redenen’ zijn is natuurlijk onduidelijk en dit wordt vaak in procedures uitgevochten.
In het bestemmingsplan Sixhaven is het water waar de schepen liggen daadwerkelijk betemd voor ligplaatsen van woonboten en schepen. Deze bestemming is precies gelijk aan het huidige gebruik van de ligplaatsen. Zoals op dit kaartje te zien is:
Het bestemmingsplan heeft het water voor ligplaatsen in het gebied ingedeeld in 4 groepen: SWA-1 t/m 4, de tekst uit het bestemmingsplan is als volgt:
De op de verbeelding voor Water aangewezen gronden zijn bestemd voor:
…….
- j. een ligplaats voor een woonboot inclusief aan-huis-gebonden-beroep of kleinschalige bedrijfsmatige activiteiten ter plaatse van aanduidingsvlak met de aanduiding (swa-1);
- k. een ligplaats voor een woonboot, woonark en woonvaartuig, inclusief aan-huis-gebonden-beroep of kleinschalige bedrijfsmatige activiteiten ter plaatse van de aanduidingsvlakken met de aanduiding (swa-2), (swa-3) en (swa-4);
Ligplaatsvergunningen:
Voor het innemen van een ligplaats in openbaar water van de gemeente Amsterdam is een vergunning vereist. Dit is bepaald in de Verordening op het binnenwater 2010. Alle vergunningen die in het Sixhavengebied zijn afgegeven zijn voor onbepaalde tijd afgegeven.De vergunning staat altijd op de naam van de eigenaar van de woonboot of schip en bij gedeeld eigendom kan de vergunning dus ook gedeeld zijn [bron: Woonbootkommitee Amsterdam Noord].
(P.S: het woonbotenkommitee tipt iedereen zijn of haar vergunning te controleren op onjuistheden)
Eigendom:
Tot zover is dus duidelijk dat het eigendom van de schepen geregistreerd staat in het schepen kadaster. Het water is eigendom van de gemeente, geregistreerd bij het kadaster, het eigendom van de ligplaatsvergunning is op naam van de eigenaar. De vraag hoe sterk het eigendom van de vergunning is komt naar voren bij overdracht van eigendom, dus bij verkoop van de woonboot inclusief ligplaats. In dit geval geeft de wet aan dat dit niet overdraagbaar is, maar de dagelijkse praktijk wijst uit dat bij verkoop de nieuwe eigenaar doorgaans gewoon een vergunning krijgt. Cor Goudriaan is ook van mening dat jurisprudentie aangeeft dat een vergunning overdraagbaar is, hij heeft hier een uiteenzetting over geschreven: http://corgoudriaan.nl/overdraagbaarheid-van-vergunningen.html
Conclusie:
De ligplaatsen in het Sixhaven gebied zijn bestemd voor tien jaar en hebben allemaal een vergunning voor onbepaalde tijd, dit is bij navraag bij het woonbotenkommitee de sterkste juridische positie die een woonbooteigenaar in Amsterdam zich kan wensen. Dit wordt hier nogmaals bevestigd: http://dirkzwageroverheidenvastgoed.nl/2013/06/06/verbetering-van-de-rechtspositie-van-de-woonbootbewoner/
Maar deze positie is verre van zo sterk als een vastgoedbezitter. De ligplaatsen kunnen bedreigd worden door het wijzigen van het bestemmingsplan en door het intrekken van de ligplaatsvergunning.
De bestemmingsplanwijziging is gebonden aan een wettelijke procedure van inspraak en daar zal een overtuigend algemeen belang bewezen moeten worden. De opzegging van de vergunning kan volgens de verordering binnenwater alleen als; “op grond van een verandering van omstandigheden of inzichten intrekking of wijziging nodig is vanwege een belang, of de belangen ter bescherming waarvan de vergunning of ontheffing is vereist”.